DZIEŃ DOBRY po grecku.
Przedstawiam wam rozpis powitania i pożegnania w zależności od pory dnia zgodny z tym o czym mówią greccy językoznawcy.
1 Od świtu do godziny 12.00 - życzymy 'dobrego dnia' słowem: 'kalimera'. Przy pożegnaniu dodatkowo dojdzie: 'sas' i 'jia sas'.
- powitanie: καλημέρα / kalimera
- pożegnanie: καλημέρα σας / kalimera sas // γειά σας καλημέρα/ jia sas, kalimera ALE od 11.30 lub 12.00 na pożegnanie powiemy: γειά σας / jia sas // καλό μεσημέρι / kalo mesimeri lub kalo sas mesimeri - życząc już dobrego południa.
2 Od 12.00 do 15.00 - życzymy 'dobrego południa'. Wszystkie poniższe zwroty o tej godzinie znaczą ' dobrego południa'; na język polski przetłumaczymy jako: 'dzień dobry'.
- powitanie: χαίρετε /cherete // καλό (σας ) μεσημέρι / kalo (sas) mesimeri
- pożegnanie: γειά σας καλό μεσημέρι / jia sas kalo mesimeri
3 Od 15.00 do początku zachodu słońca - życzymy 'dobrego popołudnia'. Zwrot 'cherete' w tej sytuacji przetłumaczymy na język polski jako: 'dzień dobry', podobnie jak i *'kalispera'.
- powitanie: χαίρετε / cherete. *Od 16.00 dopuszczalne, zwłaszcza w okresie zimowym, jest - καλησπέρα / kalispera
- pożegnanie: καλό απόγευμα / kalo apogewma - dobrego popołudnia
4 Od zachodu słońca do wieczora - życzymy 'dobrego wieczoru'.
- powitanie: καλησπέρα / kalispera // χαίρετε / cherete
- pożegnanie: καλό βράδυ / kalo wradi // γειά σας / jia sas
5 Od wieczora do godz. 24.00 - życzymy 'dobrej nocy'.
- na powitanie: καλησπέρα / kalispera //χαίρετε / cherete
- na pożegnanie: καλό βράδυ / kalo wradi lub καληνύχτα/ kalinichta - dobranoc - w przypadku, gdy mamy podstawy sądzić, iż odbiorca wkrótce pójdzie spać lub my sami idziemy spać.
6 Od 24.00 do świtu - życzymy 'dobrego brzasku/świtu/jutrzenki' - nie ma odpowiednika w języku polskim.
- na powitanie: χαίρετε / cherete
- na pożegnanie: καλό ξημέρωμα /kalo ksimeroma
Niemniej jednak (apropos wyrażenia, 'niemniej jednak' jest poprawne!!) w greckiej codzienności słowo: 'kalispera' - błędnie - używane jest jako 'dzień dobry' po godzinie 12. Kalispera oznacza 'dobry wieczór', po prostu! Grecki lingwista Georgios Babiniotis wystosował apel do osób pracujących w telewizji i radio (= siła przekazu, wpływ na społeczeńswo), aby zaprzestali stosowania 'kalispera' w południe i wczesnym popołudniem ( 12, 13, 14godz.), bo to jest wbrew logice, wszak o tej porze Słońce świeci w całej swej okazałości. Gdzie tu miejsce na 'espera = εσπέρα tj. zachód słońca?' Kalispera oznacza powitanie po zachodzie słońca. Apel poskutkował. W programach telewizyjnych prezenterzy, którzy witają widzów o godz. np 14 lub 15, mówią: 'cherete lub kalo sas mesimeri', a na zakończenie (jeśli program kończy się o 16 lub 17) kalo sas apogevma; którzy witają o godzinie np. 3 w nocy, powiedzą: cherete, a na zakończenie kalo ksimeroma lub jeśli jest już po wschodzie słońca, to kalimera. Niestety w audycjach radiowych prowadzonych o północy lub po, usłyszeć można, kiedy dzwoniąca do programu osoba rozpoczyna rozmowę słowem: 'kalispera', a prowadzący poprawia na: 'kalimera'. W obu przypadkach, zgodnie z tym co mówi profesor Babiniotis, to jest błąd. Poprawnie powinno być: 'cherete'.
W słonecznej Grecji 'kalispera' po 12 jest niepotrzebnym obcym nabytkiem! Przykleiło się to w latach 90-ątych.
Jeśli będziecie w Grecji, to po godzinie 12.00 wchodząc do sklepu, hotelu czy witając grupę osób, powiedzcie: 'cherete /χαίρετε, jia sas /γεια σας lub kalo sas mesimeri / καλό μεσημέρι'. Tylko ta forma jest poprawną. O tym powinien wiedzieć każdy szanujący się tłumacz języka greckiego czy też nawet każda osoba zajmująca się hobbystycznie językiem greckim.
Reasumując: jeśli jesteś w Grecji i nie pamiętasz, o której godzinie jakie pozdrowienie, to rada jest taka;
na powitanie powiedz: do 12 - kalimera, po 12 do 17 - cherete, po 17 - kalispera, cherete.
Na pożegnanie: od rana do nocy - jia sas.
Zobacz również, jeśli chcesz, blogpost pt.: Dni tygodnia po grecku - dowiesz się jak brzmi każdy dzień w języku greckim oraz kto ustanowił dzień 1 dniem świętym wolnym od pracy. Zapraszam.
